سرویس جهان مشرق - هنگامی که عربستان در 25 مارس 2015 با تشکیل ائتلافی از متحدان عربی تجاوز نظامی علیه یمن را تحت عنوان «توفان قاطعیت» کلید زد تا ظرف مدت کوتاهی دروازه های صنعا را فتح کند، هرگز تصور نمی کرد، به روزگاری گرفتار شود که به هر دری بزند تا بتواند، از مخمصه‌ای که وزیر دفاع قدرت طلبش رهایی یابد.

نشانه‌های شکست عربستان زمانی هویدا شد که «توفان قاطعیت» بدون محقق کردن حتی یک هدف به «بازگشت امید» تغییر نام داد، درحالی که نه از به زانو درآمدن انصارالله و هم پیمانانش خبری بود و نه از تقدیم قدرت به «عبد ربه منصور هادی» رئیس جمهور مستعفی مقیم ریاض.

گرسنه نگهداشتن مردم بی دفاع، محاصره غیر نظامیان، تحریم هوایی، زمینی و دریایی یمن، ادامه بمباران ها که بارها با استفاده از سلاح های تحریم شده بین المللی انجام شد، از بین بردن و نابودی ساختارهای زیربنایی و خدماتی و ممانعت از رسیدن هرگونه کمک های بشر دوستانه، راهبردهای اجرایی سعودی ها در عملیات «بازگشت امید» جهت زنده کردن امید در دل مردم یمن بود.

ادامه ایستادگی و مقاومت یمنی ها، سعودی ها را که به هر خار و خسی چنگ می زدند تا از باتلاق یمن خارج شوند، وادار به نشستن پای میز مذاکره کرد. عربستان و هم پیمانانش درحالی مذاکره با طرف های ملی – میهنی یمن را در کویت آغاز کردند که رهاورد بیش از یک سال جنگ در یمن برای آنها:

- ناکامی در تحقق حداقل اهداف از پیش تعیین شده
- برملا شدن ناتوانی بنیه و قدرت نظامی عربستان، علیرغم هزینه کرد کلان و مجهز بودن به مدرن ترین سلاح ها
- تشدید و تعمیق اختلافات کشورهای عضو ائتلاف سعودی ضد یمن
- افشای ابعاد جدیدی از چهره ضد بشری عربستان و افزایش فشارهای حقوق بشری بر آل سعود
- قدرت گیری داعش و القاعده و گسترش نفوذ گروه های تروریستی افراطی در جنوب یمن بود.

خروج خفت بار امارات
نکته قابل توجه در موضوع جنگ یمن شکافی است که میان ائتلاف تحت رهبری عربستان ایجاد شده و هر روز بر عمق و گستره آن افزوده می شود تا اولین بازتاب آن تصمیم امارات به خروج از عرصه میدانی یمن باشد، اگرچه برای راضی نگه داشتن سعودی ها مجددا بیان کردند که در جنگ می مانند، اما واقعیت این است که آنها دیگر نمی خواهند، در جنگ مشارکت داشته باشند، چون به این نتیجه رسیده بودند که جنگ در جبهه شمالی یمن بی حاصل است، لذا بهتر است، تا عدن را از دست نداده اند، به آن قناعت کنند، به ویژه آنکه اختلافات آنها با سعودی ها هر روز وارد فاز جدیدی می شد و هرچه می گذشت، بیش از پیش به این باور می رسیدند که یمن سرزمین مخوفی برای متجاوزان است.

جنگ پنهان قطر و امارات در عدن
سعودی ها که از قصد امارات برای خروج از یمن مطلع شده بودند، برای تنها نماندن در میدان پای قطری ها را به یمن، از جمله عدن باز کردند تا باب دیگر اختلافات منطقه ای بین شیوخ خلیج فارس را بگشایند.

تقابل خیلی زود و این بار بین دوحه تازه نفس و ابو ظبی مدعی حاصل شد، درحالی که روند تحولات جاری در شهر عدن و جنوب یمن حکایت از آن دارد که خیلی زود شاهد رویارویی علنی قطر و امارات در یمن خواهیم بود تا زمینه مطرح شدن سناریوهای خطرناک تر سیاسی و امنیتی بیش از پیش هموار شود.

گزارش ها تاکید می کند که پلیس عدن شماری از عناصر وابسته به حزب «اصلاح» یمن را به اتهام سربازگیری مخفیانه از میان جوانان این شهر و اعزام آنها به استان مأرب جهت پیوستن به گروه های شبه نظامی موسوم به «ارتش ملی» توقیف کرده است.

این در حالی است که منابع آگاه از تلاش های قطر برای تشکیل یگان‌ های ویژه نظامی خبر می دهند. گفته شده، مهمترین ماموریت آنها تامین امنیت مناطق آزاد شده با هماهنگی «حسین عرب»، وزیر کشور دولت مستعفی «عبد ربه منصور هادی»، رئیس جمهوری فراری یمن است که در روزهای اخیر رسانه‌ های وابسته به امارات به شدت او را مورد حمله قرار داده و به ارتباط با عناصر تروریستی تحت تعقیب بین المللی متهم کرده اند.


تحلیلگران تاکید می کنند، تبادل اتهامات بین قطر و امارات می ‌تواند، سرآغاز جنگی بین 2 طرف در عدن و دیگر مناطق جنوب باشد. در این میان اظهارات «انور قرقاش»، وزیر مشاور در امور خارجه امارات مبنی بر اینکه حضور نظامی امارات در یمن عملا برای نظامیان اماراتی تمام شده، پیش‌ بینی‌ ها درباره تشدید اختلافات قطر و امارات در ائتلاف سعودی را تقویت کرده است.

به گفته ناظران اظهارات قرقاش نشانه فشارهای شدید قطر بر امارات جهت خروج از یمن و باز کردن فضا برای ورود قطر به عرصه یمن است، به ویژه آنکه منصور هادی نیز خواهان کاهش نقش امارات در یمن و برچیدن گستره سیطره این کشور بر استان عدن و بقیه مناطق جنوب یمن و هموار کردن راه برای ورود قطر و متحدانش از جمله حزب اصلاح، شاخه سیاسی جماعت اخوان المسلمین در یمن است.

سفر وزیر کشور دولت مستعفی یمن به قطر و دیدار وی با مقامات امنیتی این کشور یکی دیگر از دلایل اختلافات امارات و قطر در یمن عنوان شده بود، به خصوص آنکه در این سفر توافق شد، دوحه از گروه های شبه نظامی و امنیتی وابسته به حزب اصلاح حمایت مالی و نظامی به عمل آورد تا نفوذ این حزب در استان‌ های جنوبی یمن تقویت شود.

مغرب هم از ائتلاف عربستان بیرون رفت
پس از خروج امارات از ائتلاف عربستان، کشور مغرب نیز اعلام کرد، به دلیل افزایش احتمال درگیری در منطقه «الصحراء» این کشور، 1500 نفر از نیروهای ویژه خود را از یمن خارج می کند.

تشدید اعتراضات جنبش جدایی ‌طلب جنوب
به موازات اختلافات قطر و امارات در جنوب یمن، جنبش جدایی‌ طلب جنوب یمن نیز بر میزان اعتراضات خود در قبال اوضاع جاری در جنوب یمن افزوده است.

یکی از خواسته های این جنبش مسدود شدن مقر حزب اصلاح در عدن و منع فعالیت سیاسی آن در جنوب یمن است. از دیگر اعتراض های جنبش جدایی‌ طلب جنوب قطع برق و کمبود سوخت در عدن است که در این خصوص ضمن دادن مهلت به دولت منصور هادی جهت حل این مشکلات، هشدار داده، در صورت عدم رسیدگی به این خواسته ها مقابل قصر معاشیق، مقر حکومت خود خوانده هادی تظاهرات کرده و خواستار کناره ‌گیری «احمد عبید بن دغر»، نخست وزیر هادی از قدرت در عدن خواهد شد.

این درحالی است که رسانه‌ های یمنی از وجود اختلافات شدید بین دست نشاندگان هادی در عدن و مشاجره کلامی شدید رخ داده بین نخست وزیر منصور هادی و «عید روس الزبیدی»، استاندار عدن و «شلال شائع»، رئیس امنیتی این منطقه در نشست مشترک این سه تن خبر می دهند.

گفته شده است، پس از درخواست بن دغر برای جایگزین کردن پرچم جدایی طلبان به جای پرچم ملی یمن بالای ساختمان ‌های دولتی عدن، الزبیدی و شائع که به امارات نزدیک هستند، به نشانه اعتراض نشست را ترک کرده و از بن دغر خواستند به صنعا رفته و در آنجا پرچم جدایی طلبان را بالا ببرد.

به موازات این تلاش ها قطر نیز با کمک حزب اصلاح یمن جذب نیرو و تشکیل گروه های شبه نظامی وابسته به خویش در عدن را آغاز کرده و وزرای منصور هادی پس از دریافت ضمانت‌ های مالی و حمایت های معنوی از قطر برای بازگشت به عدن آماده می ‌شوند.

فراخوان قطر برای حضور داعش در عدن
از سوی دیگر، منابع آگاه یمنی تاکید می کنند: احتمالا یکی از نقشه‌ های دوحه پس از هموار کردن حضور خود در عدن، فراخواندن تروریست‌ های داعشی از سوریه به این استان است که از خاک ترکیه به یمن منتقل خواهند شد.

به گفته این منابع مهمترین ماموریت این عناصر تروریستی تکفیری مبارزه با جنبش «انصار الله» یمن و جنبش «جدایی طلب حراک» در جنوب این کشور است که در این صورت دور از انتظار نیست، استان عدن و مناطق جنوبی یمن به لیبی دیگری تبدیل شوند.

تشدید درگیری ها با ورود قطر به میدان
به گزارش مشرق در عین حال ورود قطر به عرصه میدانی جنوب یمن موج جدیدی از خشونت‌ها و درگیری‌های مسلحانه داخلی را بین گروه های شبه نظامی فعال در این بخش از یمن به ویژه بین جنبش جدایی طلب جنوب و حزب اصلاح که اختلافات عمیقی با یکدیگر دارند، ایجاد خواهد کرد.

در این بین حضور گروه های شبه نظامی وابسته به امارات که هم اکنون وفاداری خود را به جنبش جدایی طلب جنوب اعلام کرده اند و حضور هزاران عضو آموزش دیده این جنبش در جنوب یمن می‌ تواند، به درگیری‌ های آتی در این مناطق دامن زده، آن را وارد فاز خطرناکی کند.

دامن زدن عربستان به جنگ داخلی برای توجیه حضور آمریکا
به نظرمی ‌رسد، پس از شکست سعودی ها تحقق اهداف مورد نظر از تجاوز نظامی خود علیه یمن موسوم به «توفان قاطعیت»، کاخ سفید عربستان را وادار کرده، با تغییر در اولویت ‌های خود، حضور نظامی آمریکا در جنوب یمن را تحت عنوان مبارزه با القاعده و داعش توجیه و هموار کند.

به همین منظور منابع آگاه تاکید می کنند، سعودی ها برای جبران شکست نظامی در یمن قصد به راه انداختن جنگی داخلی در این کشور را دارند و در این راستا اقدام به تقویت مزدوران خود در محورهای عملیاتی استان‌ های مأرب، تعز، جوف، لحج و غیره با پشتیبانی هوایی و لجستیکی علیه نیروهای انصار الله کرده اند.

اظهارات «احمد العسیری»، سخنگوی ائتلاف موسوم به طوفان قاطعیت به رهبری عربستان مبنی بر اینکه جنگ در یمن وارد مرحله جدیدی شده که باید آن را مرحله باز گرداندن ثبات به یمن نامید و شامل رصد آتش بس توسط نیروی هوایی عربستان و مبارزه با القاعده خواهد شد، در این راستا ایراد شد.

سخنان تکراری العسیری درباره ضرورت مبارزه با تروریسم و گروه القاعده در مدت اخیر، اهداف واقعی آمریکا در بهره برداری از گسترش حضور ایادی تروریست خود در یمن به منظور توجیه حضور نظامی این کشور در منطقه، به خصوص یمن را برملا می ‌کند.

ورود گروه دیگری از نظامیان آمریکایی به یمن
تکاپوهای عربستان برای ایجاد دستاویزهای مورد نیاز آمریکا جهت موجه جلوه دادن حضور نظامی این کشور در یمن ادامه داشت که روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» به نقل از مسئولان دولت این کشور نوشت که «آمریکا در حال برنامه ریزی برای حفظ نیروهای ویژه خود در یمن برای مدت نامحدود است».

این روزنامه در ادامه افزوده بود: «گروه کوچکی از نیروهای ویژه آمریکایی که ماه آوریل گذشته به یمن اعزام شده بودند، برای کمک به ائتلاف عربی تحت رهبری عربستان به منظور مبارزه با عناصر گروه القاعده در یمن باقی خواهند ماند».

واشنگتن پست به نقل از این مسئولان نوشته بود: «یک تیم متشکل از تقریبا 10 نفر، نظامیان امارات را که در چارچوب ائتلاف یاد شده قرار دارند، کمک خواهد کرد».

این روزنامه فاش کرد: «واشنگتن اخیرا گروه دیگری از نیروهای ویژه خود را به یمن اعزام و آنها را مامور کرده تا اوضاع امنیتی را ارزیابی و افراد بومی را شناسایی و جذب کنند که خواهان همکاری با آمریکا هستند».

منابع آگاه یمنی تاکید می کنند، آمریکا از هر فرصتی برای حضور نظامی خود در یمن و دستیابی به منافع ویژه و تروریستی خود استفاده می کند و در این تردید نیست که انگیزه اصلی آمریکا فراتر از کمک به ائتلاف متجاوز سعودی به یمن است، بلکه هدف این کشور احداث پایگاه بزرگ نظامی برای نظامیان خود در یمن است که با 15 فروند بالگرد نظامی آپاچی و 5 فروند بالگرد بلک هاوک در پایگاه هوایی العند در استان لحج، در شمال عدن مستقر شده اند.

به گفته این منابع، آمریکا تلاش دارد، اینگونه به افکار عمومی القا کند که نظامیان این کشور در جنوب یمن با داعش و القاعده مقابله می‌ کنند، اما واقعیت آن است که نفوذ القاعده و داعش در جنوب یمن از زمان حمله سعودی - آمریکایی به یمن افزایش یافته و به هرج و مرج امنیتی در جنوب این کشور و به طور مشخص در عدن مبدل شده است.

منابع مذکور تاکید می کنند: آمریکا به بهانه مقابله با داعش و القاعده، همچنان به لشکرکشی در جنوب یمن ادامه می ‌دهد و به دنبال اشغال جنوب یمن است.

از سوی دیگر، تحلیلگران نظامی معتقدند، حضور نظامی آمریکا در یمن در پی به بن بست رسیدن مزدوران آن، از جمله عربستان در یمن صورت گرفته و واشنگتن به دنبال تکرار سناریو ورود نظامیانش به عراق از نیمه‌ های سال 2014 میلادی تاکنون است که با اعزام چند صد نظامی آمریکایی به بهانه مبارزه با القاعده به عراق آغاز شد و طی 2 سال شمار این نظامیان به بیش از 7 هزار نفر افزایش یافت.

به گفته این کارشناسان، هدف واقعی آمریکا از حضور نظامی در یمن به بهانه مبارزه با داعش و القاعده سیطره بر تنگه راهبردی و بسیار مهم باب المندب و نوار ساحلی یمن است و سر انجام گسترش نفوذ نظامی خود در منطقه است.

همانگونه که انتظار می رفت، روند مذاکرات طرف های درگیر در یمن راه به جایی نبرد و این مذاکرات که در کویت دنبال می شد، به صورت موقت متوقف شده، قرار است پس از ماه مبارک رمضان بار دیگر ازسر گرفته شود.

با توقف مذاکرات آتش جنگ در چندین شهر یمن به ویژه جبهه تعز، در جنوب غربی یمن به شدت شعله ور گردید. براساس گزارش ها، دامنه این درگیری‌ ها به منطقه «نهم»، از توابع صنعا نیز کشیده شد. استان جوف، در شمال یمن از دیگر محورهایی بود که شاهد تشدید درگیری‌ های مسلحانه بود.

براساس اعلام «اسماعیل ولد الشیخ»، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور یمن قرار است، دور آتی مذاکرات صلح یمن در کویت 15 ژوئیه برابر با 25 تیر ماه جاری از سر گرفته ‌شود.

نشست صلح یمن از 21 آوریل سال جاری میلادی در کویت آغاز شد و با وجود گذشت بیش از 70 روز از آن اختلاف نظر بین طرف های مذاکره کننده هنوز پا برجاست، موضوعی که مذاکرات را با ناکامی مواجه کرده است.

هیأت موسوم به هیأت ریاض که به نمایندگی از منصور هادی در گفتگوهای صلح یمن در کویت حضور دارد، پیشتر ادعا کرده بود، با هرگونه پیشنهادی که بر اساس قطعنامه 2216 سازمان ملل تدوین نشده باشد، مخالفت می ‌کند و با صدور بیانیه‌ ای انصار الله را به ناسازگاری و دروغگویی و عدم عقب نشینی‌ از مواضع خود به منظور حل بحران یمن متهم کرده بود.

درحالی که واقعیت امر این است که ناکامی عربستان سعودی در تحقق اهداف مورد نظرش یمن و هزینه گزاف تجاوز نظامی علیه این کشور موجب شده تا سعودی ها به میز مذاکرات دل ببندند، شاید اهدافی را که نتوانستند، در میدان محقق کنند، در پای میز مذاکره در قالب امتیازات بزرگ از هیأت میهنی یمن بگیرند، امری که احزاب داخلی یمن آن را رد می ‌کنند.

احداث 2 پایگاه نظامی جدید توسط ائتلاف سعودی
ائتلاف عربستان سعودی با کمک سرتیپ «علی محسن الاحمر»، معاون رئیس جمهور فراری یمن به دنبال تاسیس پایگاه ‌های جدیدی برای گروه های شبه نظامی و عناصر تروریستی وابسته به این ائتلاف در شماری از استان‌ های جنوبی یمن است.

رسانه های یمنی در این خصوص از توافق برای تشکیل 2 گروه شبه نظامی جدید متشکل از مزدوران سعودی به فرماندهی «ابو عابد زکی مهدی»، از فرماندهان تجمع یمنی برای اصلاح و دیگری تحت فرماندهی «بشیر الصبیحی» خبر دادند و در این راستا علی محسن الاحمر، «مهیب الضالعی»، از شیوخ سلفی استان عدن را مامور جذب نیرو از میان جوانان سلفی برای پیوستن به این دو گروه جدید کرده است.